W Polsce rozmowa o pieniądzach, a zwłaszcza o zarobkach, od zawsze była tematem tabu. Wiele pokoleń wychowało się w przekonaniu, że o pensji „się nie rozmawia”, a publiczne ujawnianie swoich zarobków jest niegrzeczne lub wręcz niestosowne. To głęboko zakorzenione przekonanie wciąż ma ogromny wpływ na polski rynek pracy.
Jednak w świecie, gdzie przejrzystość staje się kluczem do zaufania, czas, by zerwać z tym milczeniem. Brak wiedzy o zarobkach rynkowych sprawia, że pracownicy często godzą się na zaniżone stawki, a rekrutacja staje się loterią. W tym artykule wyjaśnimy, dlaczego temat pensji jest tak drażliwy, dlaczego warto o nim mówić, a przede wszystkim – jak to zrobić, aby świadomie i skutecznie zarządzać swoją karierą finansową.
Zjawisko to ma kilka źródeł, zarówno kulturowych, jak i ekonomicznych.
1.1. Kontekst historyczny i kulturowy Tabu wokół pieniędzy jest silnie związane z naszą historią. W czasach PRL-u, gdzie dominowała ideologia równości i braku klas społecznych, posiadanie i afiszowanie się bogactwem było niemile widziane. Zamożność była często kojarzona z nieuczciwym zyskiem. Choć czasy się zmieniły, to przekonanie wciąż pokutuje w polskiej świadomości.
1.2. Strach i niepewność Rozmowa o zarobkach wiąże się z ogromnym stresem. Pojawia się lęk przed oceną – czy nie zarabiam za mało? czy jestem wystarczająco dobry/dobra? Ludzie obawiają się, że ujawnienie swoich zarobków narazi ich na krytykę, zazdrość ze strony znajomych lub kolegów z pracy. Ten strach często wykorzystują pracodawcy, celowo zniechęcając do rozmów na ten temat, co pozwala na utrzymanie dysproporcji w pensjach.
1.3. Brak transparentności w firmach Problem często leży po stronie firm, które nie podają widełek płacowych w ogłoszeniach o pracę. Taki brak transparentności daje im przewagę negocjacyjną, a kandydatowi uniemożliwia rzetelną ocenę, czy warto poświęcać czas na dany proces rekrutacji. Pracodawcy często liczą na to, że kandydat poda niższą stawkę, niż są w stanie zaoferować.
Porzucenie tabu wokół pensji jest krokiem w kierunku bardziej sprawiedliwego i zdrowego rynku pracy.
2.1. Równość i sprawiedliwość Przejrzystość płac to najskuteczniejsza broń w walce z nierównościami, w tym z luką płacową między kobietami a mężczyznami. Gdy zarobki są jawne, trudniej jest pracodawcy płacić mniej za tę samą pracę z powodu płci, wieku czy innych, nieistotnych czynników.
2.2. Świadomość własnej wartości Aby skutecznie negocjować, musisz wiedzieć, ile jesteś wart/warta na rynku. Jeśli nie rozmawiasz z innymi, nie masz pojęcia, jakie są rynkowe stawki na Twoim stanowisku, i nie wiesz, czy Twoje wynagrodzenie jest uczciwe. Rozmowa o pensji pozwala na zyskanie perspektywy i zrozumienie, czy nie jesteś niedopłacany/niedopłacana.
2.3. Lepsza negocjacja Wiedza to siła. Gdy idziesz na rozmowę kwalifikacyjną i znasz widełki płacowe w branży, jesteś w o wiele silniejszej pozycji. Możesz świadomie podać swoje oczekiwania i uzasadnić je, odwołując się do stawek rynkowych. Dzięki temu unikasz podania zaniżonej kwoty i zwiększasz swoje szanse na otrzymanie satysfakcjonującej oferty.
Rozmowa o pieniądzach nie musi być niezręczna. Wymaga jednak pewnej dozy delikatności i odpowiedniego przygotowania.
3.1. Podczas rekrutacji – negocjuj świadomie
Przygotowanie to podstawa: Zanim wyślesz CV, zrób research. Korzystaj z portali pracy, raportów płacowych i grup branżowych. Dowiedz się, ile zarabiają osoby na podobnych stanowiskach.
Kiedy mówić o oczekiwaniach? Staraj się nie podawać konkretnej kwoty zbyt wcześnie. Jeśli rekruter zapyta o Twoje oczekiwania na początku rozmowy, możesz powiedzieć, że wolałbyś/wolałabyś porozmawiać o tym po omówieniu zakresu obowiązków.
Jak podać swoje oczekiwania? Zamiast jednej kwoty, podaj widełki. Pomoże to w negocjacjach. Użyj zwrotów, które podkreślają Twoje przygotowanie:
Moje oczekiwania finansowe mieszczą się w przedziale od X do Y zł brutto, co, jak wynika z moich badań, jest zgodne ze stawkami rynkowymi na tym stanowisku.
Oczekuję wynagrodzenia w przedziale, który pozwoli mi na dalszy rozwój i jest adekwatny do zakresu obowiązków.
3.2. Z kolegami w pracy – buduj zaufanie, a nie rywalizację Rozmowy z kolegami wymagają delikatności, ale mogą być niezwykle wartościowe.
Wybierz odpowiednią osobę i moment: Nie pytaj każdego. Wybierz zaufanego kolegę lub koleżankę, najlepiej na podobnym stanowisku. Porozmawiajcie w cztery oczy, w neutralnym, prywatnym miejscu.
Pytaj w sposób delikatny: Twoim celem jest uzyskanie informacji, a nie wywołanie konfliktu. Wyjaśnij, dlaczego o to pytasz.
Nie chcę być wścibski/wścibska, ale zastanawiam się, jakie są stawki na tym stanowisku, aby upewnić się, że jestem uczciwie wynagradzany/wynagradzana.
Zastanawiam się, czy moje oczekiwania finansowe są realistyczne w kontekście mojej pracy. Czy byłbyś/byłabyś gotowy/gotowa podzielić się, w jakim mniej więcej przedziale płacowym mieści się to stanowisko?
Pamiętaj, że rozmowa o pieniądzach nie jest aktem rywalizacji, ale wspólnego dbania o równe traktowanie.
Coraz więcej firm dostrzega, że transparentność płac jest korzystna również dla nich.
4.1. Lepsza rekrutacja Publikowanie widełek płacowych w ogłoszeniach przyciąga więcej wartościowych kandydatów, którzy wiedzą, czego mogą się spodziewać. To oszczędza czas obu stronom i minimalizuje frustrację.
4.2. Zaufanie i lojalność pracowników Jawność wynagrodzeń buduje zaufanie w zespole i wobec pracodawcy. Kiedy pracownicy wiedzą, że firma płaci sprawiedliwie, są bardziej zmotywowani i lojalni. Zmniejsza to rotację i sprzyja zdrowej atmosferze.
4.3. Uczciwość Transparentność wymusza na firmach stosowanie spójnej i sprawiedliwej polityki wynagrodzeń, co w długiej perspektywie przekłada się na lepszą reputację pracodawcy.
Tabu wokół pieniędzy to przeżytek, który ogranicza nas i utrudnia rozwój. Mówienie o zarobkach to nie tylko kwestia prywatnej korzyści, ale także krok w kierunku budowania bardziej sprawiedliwego, równego i przejrzystego rynku pracy.
Bądź odważny/odważna, przygotuj się i negocjuj świadomie. Niech Twoja pensja będzie odzwierciedleniem Twojej wartości, a nie wynikiem strachu przed rozmową. MyJobsi.pl wspiera Cię w budowaniu Twojej kariery na transparentnych zasadach.
